เรียนรู้ ระบบจัดการสิ่งแวดล้อม กับ ISO 14001
ถ้าเปรียบเทียบความอร่อยของมังคุดกับทุเรียน ก็คงยากที่จะบอกว่าอันไหนอร่อยกว่ากัน ถ้าไม่มีการกำหนดมาตรฐานเกณฑ์การประเมินที่ชัดเจน ISO จึงถือกำเนิดขึ้นมา จริง ๆ แล้ว ISO คือองค์กรระหว่างประเทศด้านมาตรฐาน โดยออกมาตรฐานต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจหรือองค์กรในระดับสากล ยกตัวอย่างง่าย ๆ ซึ่งสำหรับสิ่งแวดล้อมเองก็มีเช่นกัน นั่นคือ ISO 14001 เราจะไปเรียนรู้พร้อม ๆ กัน ว่า ISO 14001 คืออะไร
ISO 14001 คืออะไร
ISO 14001 คือ มาตรฐานระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม (Environment management System) ที่ได้รับการยอมรับมากที่สุดจากหน่วยงานองค์กรทั่วโลก โดยใช้เป็นแนวทางให้องค์กรสามารถจัดการสิ่งแวดล้อมได้ตามเกณฑ์ที่กำหนดได้ โดยมุ่งเน้นในการป้องกันมลพิษและรักษาสิ่งแวดล้อมเป็นหลัก เพื่อช่วยลดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม และลดต้นทุนการผลิตในธุรกิจ
หลักการสำคัญของ ISO 14001
เราอาจจะสงสัยกันว่า การจะได้ ISO 14001 จะต้องพิจารณาหรือดำเนินการในเรื่องใดบ้าง ซึ่งเรารวบรวมมาให้ดังนี้
- การกำหนดนโยบายสิ่งแวดล้อม
กำหนดนโยบายสิ่งแวดล้อม เพื่อเป็นแนวทางการดำเนินการด้านสิ่งแวดล้อมขององค์กร โดยจะต้อง
กำหนดนโยบายสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมกับสภาพ ขนาดและประเภทธุรกิจขององค์กร โดยเน้นการป้องกันและรักษาสิ่งแวดล้อมเป็นสำคัญ
- การวางแผน
ควรวางแผนและดำเนินงานให้สอดคล้องกับนโยบายสิ่งแวดล้อมที่องค์กรตั้งขึ้น ทั้งระเบียบการ
ปฏิบัติงาน, วัตถุประสงค์และเป้าหมายด้านสิ่งแวดล้อม, การทำแผนงานให้บรรลุ โดยจะต้องโดยแสดงระยะเวลาของแผนฯ ผู้รับผิดชอบและดัชนีวัดประสิทธิภาพอย่างชัดเจน
- การนำไปปฏิบัติและการดำเนินงาน
กำหนดโครงสร้าง และบุคคลที่มีหน้าที่รับผิดชอบในการจัดการสิ่งแวดล้อมให้ชัดเจน เพื่อที่จะให้
แผนงานสิ่งแวดล้อมสามารถดำเนินการไปได้อย่างมีประสิทธิภาพ และประเมินความต้องการการฝึกอบรม การประเมินผล เพื่อให้เกิดความเข้าใจจนนำไปสู่การปฏิบัติงานที่ให้เกิดผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมน้อยที่สุด
- การตรวจสอบและการปฏิบัติการแก้ไข
องค์กรติดตามและวัดผลการดำเนินงาน โดยเปรียบเทียบกับแผนที่วางเอาไว้ แจกแจงสิ่งต่าง ๆ ที่ไม่
เป็นไปตามแผน และทำการตรวจประเมินการจัดการสิ่งแวดล้อมเป็นระยะ เพื่อยืนยันความถูกต้องสมบูรณ์ของระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมที่กำหนดไว้
- การทบทวนและการปรับปรุงอย่างต่อเนื่อง
ผู้บริหารควรทบทวนระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมตามระยะเวลาที่เหมาะสม เพื่อให้มีการปรับปรุง
อย่างต่อเนื่อง
ขั้นตอนการขอ ISO 14001
- ศึกษาอนุกรมมาตรฐาน ISO 14000
- ประชุมฝ่ายบริหาร เพื่อขอการสนับสนุนในการจัดทำระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมตามเกณฑ์ที่กำหนด
- ตั้งคณะกรรมการเพื่อจัดทำระบบและควบคุมดูแลให้เป็นไปตามที่กำหนด
- กำหนดนโยบายด้านสิ่งแวดล้อม วางแผนการจัดการระบบ จัดทำวิธีการปฏิบัติ และคำแนะนำที่จำเป็น
- ลงมือดำเนินการระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมที่ได้กำหนดไว้
- ตรวจติดตามระบบการจัดการสิ่งแวดล้อม เพื่อทำการตรวจสอบว่าระบบเป็นไปตามแผนและข้อกำหนดของมาตรฐาน
- แก้ไขข้อบกพร่องที่พบจากการตรวจติดตามภายใน และปรับปรุงระบบการจัดการสิ่งแวดล้อมให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
- ติดต่อหน่วยงานที่ให้การรับรองและยื่นคำขอ
ประโยชน์ของ ISO 14001
- องค์กรสามารถลดต้นทุนการผลิตได้ เนื่องจากสามารถวางแผนการใช้ทรัพยากร และพลังงานให้น้อยลง และลดค่าใช้จ่ายในการแก้ปัญหาและการบำบัดของเสียได้
- ก่อให้เกิดการบริหารงานด้านสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบ
- ช่วยเสริมสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้กับองค์กร
- ช่วยเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันทางการค้า โดยเฉพาะคู่ค้าหรือคู่แข่งทางการค้าที่มุ่งประเด็นเรื่องสิ่งแวดล้อมควบคู่กับประเด็นคุณภาพอื่น ๆ
- องค์กรจะเป็นที่ยอมรับและได้รับความเชื่อถือ ความไว้วางใจจากสังคม สถาบันและหน่วยงานต่าง ๆ มากขึ้น เช่น เป็นที่เชื่อถือของสถาบันการเงินและเพิ่มความเชื่อมั่นสำหรับผู้ลงทุนในตลาดหลักทรัพย์หรือผู้ลงทุน เป็นต้น
- เกิดการใช้ทรัพยากรหรือวัตถุดิบอย่างคุ้มค่า
- เกิดสัมพันธภาพอันดีต่อสังคมภายนอก เนื่องจากการผลิต การบริการขององค์กรไม่มีผลกระทบต่อชุมชนหรือสังคมภายนอกอื่น ๆ
ISO 14001 ถือว่าเป็นมาตรฐานที่จะกำหนดให้องค์กรได้ปฏิบัติตามเกณฑ์เพื่อป้องกันสารพิษและลดภาระหรือลดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมนั่นเอง
ติดตามข่าวสารและบทความเกี่ยวกับ The Sustain – ธุรกิจและความยั่งยืน พลังงาน ภาวะโลกร้อน ทรัพยากรธรรมชาติ